Przetargi.pl
Kodeks rodzinny i opiekuńczy - strona nr 2

z dnia 25 lutego 1964 r. (Dz. U. z dnia 5 marca 1964 r.) - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - strona nr 2

Spis treściWyjaśnienia

Zawarcie małżeństwa

Art. 1. (1)
§1. Małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński.
§2. Małżeństwo zostaje również zawarte, gdy mężczyzna i kobieta zawierający związek mał-żeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego w obecności duchownego oświadczą wolę jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu i kierownik urzędu stanu cywilnego następnie sporządzi akt małżeństwa. Gdy zostaną spełnione po-wyższe przesłanki, małżeństwo uważa się za zawarte w chwili złożenia oświadczenia woli w obecno-ści duchownego.
§3. Przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się, jeżeli ratyfikowana umowa międzynarodowa lub ustawa regulująca stosunki między państwem a kościołem albo innym związkiem wyznaniowym przewiduje możliwość wywołania przez związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu tego kościoła albo innego związku wyznaniowego takich skutków, jakie pociąga za sobą zawarcie małżeń-stwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego.
§4. (2) Mężczyzna i kobieta, będący obywatelami polskimi przebywającymi za granicą, mogą za-wrzeć małżeństwo przed konsulem lub przed osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula.
Art. 2. (3)
Jeżeli mimo niezachowania przepisów artykułu poprzedzającego został sporządzony akt małżeństwa, każdy, kto ma w tym interes prawny, może wystąpić z powództwem o ustalenie nie-istnienia małżeństwa.
Art. 3. (4)
§1. Osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo powinny złożyć lub przedstawić kierow-nikowi urzędu stanu cywilnego dokumenty niezbędne do zawarcia małżeństwa, określone w odręb-nych przepisach.
§2. Jeżeli otrzymanie dokumentu, który osoba zamierzająca zawrzeć małżeństwo jest obowią-zana złożyć lub przedstawić kierownikowi urzędu stanu cywilnego, napotyka trudne do przezwycięże-nia przeszkody, sąd może zwolnić tę osobę od obowiązku złożenia lub przedstawienia tego doku-mentu.
§3. (5) Kierownik urzędu stanu cywilnego wyjaśnia osobom zamierzającym zawrzeć małżeństwo doniosłość związku małżeńskiego, przepisy regulujące prawa i obowiązki małżonków oraz przepisy o nazwisku małżonków i o nazwisku ich dzieci.
Art. 4. (6)
Małżeństwo przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego nie może być zawarte przed upływem miesiąca od dnia, kiedy osoby, które zamierzają je zawrzeć, złożyły kierownikowi urzędu stanu cywilnego pisemne zapewnienie, że nie wiedzą o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie tego małżeństwa. Jednakże kierownik urzędu stanu cywilnego może zezwolić na zawarcie małżeń-stwa przed upływem tego terminu, jeżeli przemawiają za tym ważne względy.
Art. 41. (7)
§1. Osobom zamierzającym zawrzeć małżeństwo w sposób określony w art. 1 § 2 i 3 kierownik urzędu stanu cywilnego wydaje zaświadczenie stwierdzające brak okoliczności wyłączają-cych zawarcie małżeństwa oraz treść i datę złożonych przed nim oświadczeń w sprawie nazwisk przyszłych małżonków i ich dzieci.
§2. Zaświadczenie traci moc po upływie trzech miesięcy od dnia jego wydania.
§3. Wydając zaświadczenie kierownik urzędu stanu cywilnego informuje strony o dalszych czynnościach koniecznych do zawarcia małżeństwa.
Art. 5. (8)
Kierownik urzędu stanu cywilnego, który dowiedział się o istnieniu okoliczności wyłą-czającej zawarcie zamierzonego małżeństwa, odmówi przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński lub wydania zaświadczenia, o którym mowa w art. 41, a w razie wątpliwości zwróci się do sądu o rozstrzygnięcie, czy małżeństwo może być zawarte.
Art. 6.
§1. (9) Z ważnych powodów sąd może zezwolić, żeby oświadczenie o wstąpieniu w zwią-zek małżeński lub oświadczenie przewidziane w art. 1 § 2 zostało złożone przez pełnomocnika.
§2. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym i wymieniać osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte.
Art. 7. (10)
§1. Jeżeli małżeństwo jest zawierane przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński powinny być złożone publicznie w obecności dwóch pełnoletnich świadków.
§2. Kierownik urzędu stanu cywilnego zapytuje mężczyznę i kobietę, czy zamierzają zawrzeć ze sobą małżeństwo, a gdy oboje odpowiedzą na to pytanie twierdząco, wzywa ich do złożenia oświad-czeń o wstąpieniu w związek małżeński oraz oświadczeń w sprawie nazwisk małżonków i ich dzieci.
§3. Każda z osób zawierających małżeństwo składa oświadczenie o wstąpieniu w związek mał-żeński, powtarzając za kierownikiem urzędu stanu cywilnego treść oświadczenia lub odczytując je na głos. Osoba nie mogąca mówić składa oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński podpisując akt małżeństwa.
§4. Po złożeniu oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński przez obie strony kierownik urzędu stanu cywilnego ogłasza, że wskutek zgodnych oświadczeń obu stron małżeństwo zostało zawarte.
Art. 8. (11)
§1. Duchowny, przed którym zawierany jest związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego, nie może przyjąć oświadczeń przewidzia-nych w art. 1 § 2 - bez uprzedniego przedstawienia mu zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa, sporządzonego przez kierownika urzędu stanu cywilnego.
§2. Niezwłocznie po złożeniu oświadczeń, o których mowa w § 1, duchowny sporządza za-świadczenie stwierdzające, że oświadczenia zostały złożone w jego obecności przy zawarciu związku małżeńskiego podlegającego prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego. Zaświadczenie to podpisują duchowny, małżonkowie i dwaj pełnoletni świadkowie obecni przy złoże-niu tych oświadczeń.
§3. (12) Zaświadczenie, o którym mowa w § 2, wraz z zaświadczeniem sporządzonym przez kie-rownika urzędu stanu cywilnego na podstawie art. 41 § 1 duchowny przekazuje do urzędu stanu cywil-nego przed upływem pięciu dni od zawarcia małżeństwa; nadanie jako przesyłki poleconej w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego jest równoznaczne z przekazaniem do urzędu stanu cy-wilnego. Jeżeli zachowanie tego terminu nie jest możliwe z powodu siły wyższej, bieg terminu ulega zawieszeniu przez czas trwania przeszkody.
Art. 9. (13)
§1. W razie niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu jednej ze stron, oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński mogą być złożone niezwłocznie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego bez złożenia lub przedstawienia dokumentów niezbędnych do zawarcia mał-żeństwa. Jednakże i w tym wypadku strony są obowiązane złożyć zapewnienie, że nie wiedzą o ist-nieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa.
§2. W razie niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu jednej ze stron, oświadczenia przewidziane w art. 1 § 2 mogą być złożone przed duchownym bez przedstawienia zaświadczenia sporządzonego przez kierownika urzędu stanu cywilnego, stwierdzającego brak okoliczności wyłą-czających zawarcie małżeństwa. W takim wypadku strony składają przed duchownym zapewnienie, że nie wiedzą o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa. Przepisy art. 1 § 3 oraz art. 2 i art. 8 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 10. (14)
§1. Nie może zawrzeć małżeństwa osoba nie mająca ukończonych lat osiemnastu. Jednakże z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, a z okoliczności wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny.
§2. (15) Unieważnienia małżeństwa zawartego przez mężczyznę, który nie ukończył lat osiemna-stu, oraz przez kobietę, która nie ukończyła lat szesnastu albo bez zezwolenia sądu zawarła małżeń-stwo po ukończeniu lat szesnastu, lecz przed ukończeniem lat osiemnastu, może żądać każdy z mał-żonków.
§3. Nie można unieważnić małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku, jeżeli małżonek przed wytoczeniem powództwa ten wiek osiągnął.
§4. (16) Jeżeli kobieta zaszła w ciążę, jej mąż nie może żądać unieważnienia małżeństwa z po-wodu braku przepisanego wieku.
Art. 11.
§1. Nie może zawrzeć małżeństwa osoba ubezwłasnowolniona całkowicie.
§2. Unieważnienia małżeństwa z powodu ubezwłasnowolnienia może żądać każdy z małżon-ków.
§3. Nie można unieważnić małżeństwa z powodu ubezwłasnowolnienia, jeżeli ubezwłasnowol-nienie zostało uchylone.
Art. 12.
§1. Nie może zawrzeć małżeństwa osoba dotknięta chorobą psychiczną albo niedoro-zwojem umysłowym. Jeżeli jednak stan zdrowia lub umysłu takiej osoby nie zagraża małżeństwu ani zdrowiu przyszłego potomstwa i jeżeli osoba ta nie została ubezwłasnowolniona całkowicie, sąd może jej zezwolić na zawarcie małżeństwa.
§2. Unieważnienia małżeństwa z powodu choroby psychicznej albo niedorozwoju umysłowego jednego z małżonków może żądać każdy z małżonków.
§3. Nie można unieważnić małżeństwa z powodu choroby psychicznej jednego z małżonków po ustaniu tej choroby.
Art. 13.
§1. Nie może zawrzeć małżeństwa, kto już pozostaje w związku małżeńskim.
§2. Unieważnienia małżeństwa z powodu pozostawania przez jednego z małżonków w po-przednio zawartym związku małżeńskim może żądać każdy, kto ma w tym interes prawny.
§3. Nie można unieważnić małżeństwa z powodu pozostawania przez jednego z małżonków w poprzednio zawartym związku małżeńskim, jeżeli poprzednie małżeństwo ustało lub zostało unieważ-nione, chyba że ustanie tego małżeństwa nastąpiło przez śmierć osoby, która zawarła ponownie mał-żeństwo pozostając w poprzednio zawartym związku małżeńskim.
Art. 14.
§1. Nie mogą zawrzeć ze sobą małżeństwa krewni w linii prostej, rodzeństwo ani powi-nowaci w linii prostej. Jednakże z ważnych powodów sąd może zezwolić na zawarcie małżeństwa między powinowatymi.
§2. Unieważnienia małżeństwa z powodu pokrewieństwa między małżonkami może żądać każ-dy, kto ma w tym interes prawny.
§3. Unieważnienia małżeństwa z powodu powinowactwa między małżonkami może żądać każ-dy z małżonków.
Art. 15.
§1. Nie mogą zawrzeć ze sobą małżeństwa przysposabiający i przysposobiony.
§2. Unieważnienia małżeństwa z powodu stosunku przysposobienia między małżonkami może żądać każdy z małżonków.
§3. Nie można unieważnić małżeństwa z powodu stosunku przysposobienia między małżonka-mi, jeżeli stosunek ten ustał.
Art. 151. (17)
§1. Małżeństwo może być unieważnione, jeżeli oświadczenie o wstąpieniu w zwią-zek małżeński lub oświadczenie przewidziane w art. 1 § 2 zostało złożone:
1) przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome wyrażenie woli,
2) pod wpływem błędu co do tożsamości drugiej strony,
3) pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, jeżeli z okoliczności wynika, że składający oświadczenie mógł się obawiać, że jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste.
§2. Unieważnienia małżeństwa z powodu okoliczności wymienionych w § 1 może żądać małżo-nek, który złożył oświadczenie dotknięte wadą.
§3. Nie można żądać unieważnienia małżeństwa po upływie sześciu miesięcy od ustania stanu wyłączającego świadome wyrażenie woli, od wykrycia błędu lub ustania obawy wywołanej groźbą - a w każdym wypadku po upływie lat trzech od zawarcia małżeństwa.
Art. 16.
W razie zawarcia małżeństwa przez pełnomocnika mocodawca może żądać unieważ-nienia małżeństwa, jeżeli brak było zezwolenia sądu na złożenie oświadczenia o wstąpieniu w zwią-zek małżeński przez pełnomocnika albo jeżeli pełnomocnictwo było nieważne lub skutecznie odwoła-ne. Jednakże nie można z tego powodu żądać unieważnienia małżeństwa, jeżeli małżonkowie podjęli wspólne pożycie.
Art. 17. (18)
Małżeństwo może być unieważnione tylko z przyczyn przewidzianych w przepisach działu niniejszego.
Art. 18.
Nie można unieważnić małżeństwa po jego ustaniu. Nie dotyczy to jednak unieważnie-nia z powodu pokrewieństwa między małżonkami oraz z powodu pozostawania przez jednego z mał-żonków w chwili zawarcia małżeństwa w zawartym poprzednio związku małżeńskim.
Art. 19.
§1. Jeżeli jeden z małżonków wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa, unie-ważnienie może nastąpić także po śmierci drugiego małżonka, na którego miejsce w procesie wstę-puje kurator ustanowiony przez sąd.
§2. W razie śmierci małżonka, który wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa, unie-ważnienia mogą dochodzić jego zstępni.
Art. 20.
§1. Orzekając unieważnienie małżeństwa, sąd orzeka także, czy i który z małżonków zawarł małżeństwo w złej wierze.
§2. Za będącego w złej wierze uważa się małżonka, który w chwili zawarcia małżeństwa wie-dział o okoliczności stanowiącej podstawę jego unieważnienia.
Art. 21.
Do skutków unieważnienia małżeństwa w zakresie stosunku małżonków do wspólnych dzieci oraz w zakresie stosunków majątkowych między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o rozwodzie, przy czym małżonek, który zawarł małżeństwo w złej wierze, traktowany jest tak, jak małżonek winny rozkładu pożycia małżeńskiego.
Art. 22.
Powództwo o unieważnienie oraz ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa może wytoczyć także prokurator.

Poprzednia strona

Następna strona

Rozpocznij dyskusję na forum

Powrót na stronę główną