Wydawnictwo SYGMA, Wrocław 2003 ISBN 83-917763-0-1 - Poradnik - zamówienia publiczne - strona nr 9
Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót
Postanowienia ustawy o zamówieniach publicznych, wprowadzające obowiązek opracowania przez zamawiającego nowego w polskich warunkach dokumentu "Specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót" (ST), nawiązują do Dyrektywy Rady Unii Europejskiej 92/13/EEC z 25 lutego 1992 r. w sprawie koordynacji ustaw, zarządzeń i postanowień administracyjnych odnoszących się do zastosowania reguł Wspólnoty w zakresie procedur zawierania umów (kontraktów) przez jednostki działające w sektorach gospodarki wodnej, energetycznej, transportu i telekomunikacji, zwanej "dyrektywą zgodności" (compliance directive). Celem tego dokumentu jest uzupełnienie dokumentacji projektowej każdego obiektu za pomocą opisów technicznych pozwalających na jednoznaczne określenie przedmiotu zamówienia na roboty budowlane, zwłaszcza w zakresie wymagań jakościowych i warunków technicznych odbioru robót oraz ustalenia podstaw do wyceny tych robót.
Charakter Specyfikacji Technicznej
Specyfikacje Techniczne, w rozumieniu ustawy, są dokumentem określającym warunki umowy między zamawiającym i wykonawcą robót, które mają spełniać następujące podstawowe zadania:
1) określać, czego zleceniodawca oczekuje od wykonawcy jako efektu końcowego jego prac (zgodnie z projektem i sztuką budowlaną) i w jaki sposób można sprawdzić poprawność wykonania przy odbiorze,
2) zobowiązać wykonawcę do przeprowadzenia różnego rodzaju kontroli w trakcie prowadzenia robót, które zapewniłyby wymagany poziom jakości wykonania robót,
3) stanowić podstawę do wyceny robót,
4) określić warunki techniczne wykonania i odbioru robót,
W celu spełnienia tych zadań ST powinny jasno określać:
1) wymagane właściwości materiałów i wyrobów oraz sposób kontroli tych właściwości w warunkach budowy,
2) reguły, jakie powinny być przestrzegane przy wykonywaniu robót, szczególnie w odniesieniu do tych robót, które nie są szczegółowo opisane w projekcie,
3) jakie roboty szczególnie ważne stanowią "słabe punkty" przy wykonaniu całego zadania i w jaki sposób można kontrolować jakość ich wykonania.
W podobny sposób interpretuje charakter ST, wspomniana wcześniej, Dyrektywa Rady Unii Europejskiej, w której podkreśla się ponadto, że ST muszą być określone przez zamawiającego poprzez wskazanie:
- norm krajowych wdrażających i norm krajowych realizujących normy międzynarodowe przyjęte przez kraje organu zamawiającego,
- innych krajowych norm i innych krajowych aprobat technicznych kraju organu zamawiającego,
- wszelkich innych norm.
W świetle podanych sformułowań specyfikacje powinny zawierać zarówno techniczne, jak i ekonomiczne aspekty wykonania kontraktu oraz mogą odnosić się do całego procesu budowlanego od projektowania do wykonania obiektu budowlanego, chociaż w praktyce najważniejsze są specyfikacje związane z wykonaniem robót. Na uwagę zasługuje wyraźne podkreślenie, że powinny być one opracowane poprzez nawiązanie do istniejących norm, których postanowienia po formalnym przywołaniu w projekcie stają się obligatoryjne.
Formalną interpretację "Specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych" podano w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 26 lutego 1999 r. w sprawie metod i podstaw sporządzenia kosztorysu inwestorskiego28 wg którego jest to "opracowanie zawierające zbiory wymagań w zakresie sposobu wykonania robót budowlanych, obejmujące w szczególności wymagane właściwości materiałów, wymagania dotyczące sposobu wykonania i oceny prawidłowości wykonania poszczególnych robót oraz określenie zakresu prac, które powinny być ujęte w cenach poszczególnych pozycji przedmiaru".
Jak dotychczas nie wydano rozporządzeń o sposobie wykonania i zawartości ST.
Proponowany wzorcowy układ treści ST
Charakter Specyfikacji Technicznej i dokumentów odniesienia, a także analizowanie Specyfikacji Technicznej pozwalają na przyjęcie pewnego wzorcowego układu treści tego dokumentu, jak następuje:
1. Wstęp.
1.1. Przedmiot i zakres robót.
1.2. Informacje o placu budowy.
1.3. Informacje o wykonywaniu robót.
1.4. Roboty towarzyszące i specjalne.
1.5. Dokumenty odniesienia.
1.6. Warunki zgodności wykonania robót.
1.7. Zestawienie elementów robót.
1.8. Odpowiedzialność wykonawcy.
1.9. Określenia podstawowe.
2. Materiały.
3. Sprzęt.
4. Wykonanie robót.
5. Kontrola jakości.
6. Obmiar robót.
7. Odbiór robót.
8. Warunki płatności.
Przedstawiony układ treści wskazuje na charakter Specyfikacji Technicznej jako dokumentu stanowiącego, zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych, integralną część dokumentacji projektowej, określającego przedmiot zamówienia na roboty budowlane za pomocą obiektywnych cech technicznych i jakościowych oraz określającego warunki wykonania, odbioru i wyceny tych robót.
Specyfikacje Techniczne powinny zawierać wszystkie informacje niezbędne do określenia wymagań jakościowych wykonania i warunków technicznych odbioru robót.
Dokument ten może dotyczyć robót wykonywanych w obiektach budowanych i remontowanych. Z formalnego punktu widzenia może on dotyczyć całości przedsięwzięcia (obiektu lub zespołu robót), wydzielonej części przedsięwzięcia lub określonych robót będących przedmiotem zamówienia.
Treść i forma "Specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót"
Strona tytułowa
Na stronie tytułowej specyfikacji technicznej należy zamieścić:
1) nazwę i adres budowy,
2) imię i nazwisko inwestora oraz jego adres,
3) nazwę i adres jednostki projektowania,
4) imię i nazwisko projektanta obiektu lub zamierzenia budowlanego oraz imiona i nazwiska pozostałych projektantów z numerami uprawnień budowlanych,
5) spis treści specyfikacji technicznej z podaniem specjalności i numerów uprawnień budowlanych.
1. Wstęp
1.1. Przedmiot i zakres robót
Należy podać przedmiot i zakres robót oraz zestawienie kategorii robót, których Specyfikacje dotyczą, w nawiązaniu do art. 45 Rozporządzenia Rady Ministrów o Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług z możliwością poszerzenia o brakujące rodzaje robót.
1.2. Informacje o placu budowy
Należy podać wszystkie niezbędne informacje istotne z punktu widzenia organizacji robót, zabezpieczenia interesów osób trzecich, ochrony środowiska, warunków bezpieczeństwa pracy, zaplecza dla potrzeb zamawiającego, warunków przekazania placu budowy, uzgodnień dotyczących organizacji ruchu, ogrodzenia, oświetlenia, zabezpieczenia chodników i jezdni itd.
1.3. Roboty towarzyszące i specjalne
Należy wyszczególnić roboty towarzyszące nie wymienione w umowie, lecz podlegające świadczeniom umownym oraz roboty specjalne podlegające świadczeniom w przypadku, jeśli są wyraźnie wyszczególnione w opisie robót.
a) Do robót towarzyszących zalicza się wszystkie roboty, które należą do świadczeń umownych nawet w przypadku, jeśli nie są wymienione w umowie, a szczególności:
- utrzymanie i likwidacja placu budowy,
- utrzymanie urządzeń placu budowy wraz z maszynami,
- pomiary do rozliczenia robót wraz z wykonaniem lub dostarczeniem przyrządów,
- działania ochronne zgodnie z warunkami bhp,
- oświetlenie i ogrzewanie pomieszczeń pracowniczych,
- doprowadzenie wody i energii do punktów wykorzystania,
- dostarczenie materiałów eksploatacyjnych,
- utrzymywanie drobnych urządzeń i narzędzi,
- przewóz materiałów do miejsc ich wykorzystania,
- zabezpieczenie robót przed wodą odpadową,
- usuwanie odpadów z obszaru budowy oraz usuwanie zanieczyszczeń, wynikających z robót wykonywanych przez wykonawcę,
- usuwanie odpadów do 1m3 nie zawierających substancji szkodliwych,
b) Do robót specjalnych zalicza się roboty, które nie są robotami towarzyszącymi i tylko wtedy zaliczają się do świadczeń umownych, jeśli są wyraźnie wymienione w opisie zakresu robót, a szczególności:
- działania związane z usuwaniem szkodliwych substancji,
- nadzorowanie robót wykonywanych przez inne przedsiębiorstwa w ramach umowy o podwykonawstwie,
- działania zabezpieczające przed wypadkami przy pracy na rzecz innych przedsiębiorstw,
- specjalne działania zabezpieczające przed szkodami na skutek warunków atmosferycznych, powodzi i wód gruntowych,
- ubezpieczenie robót do chwili ich odbioru lub ubezpieczenie od nadzwyczajnych okoliczności odpowiedzialności cywilnej,
- specjalne badania materiałów i elementów budowlanych dostarczonych przez zleceniodawcę,
- ustawienie, utrzymanie i usunięcie urządzeń do zabezpieczenia komunikacji na budowie, np. ogrodzeń, rusztowań ochronnych, budowli pomocniczych i oświetlenia,
- ustawienie, utrzymanie i usunięcie urządzeń poza placem budowy w celu sterowania objazdem oraz regulowania komunikacji publicznej,
- oddanie części urządzeń budowy do dyspozycji innych przedsiębiorstw lub zleceniodawcy,
- działania specjalne związane z ochroną środowiska, ochroną przyrody i zabytków,
- usuwanie odpadów poza wymienionymi w robotach towarzyszących,
- szczególne zabezpieczenia robót wymagane przez zleceniodawcę w celu wcześniejszego użytkowania i utrzymania budowli oraz ich usunięcie,
- usuwanie przeszkód,
- dodatkowe działania związane z prowadzeniem robót w czasie mrozów i opadów śniegu, jeżeli nie należą one do obowiązków wykonawcy robót,
- dodatkowe działania związane z ochroną i naprawą instalacji na budowie i sąsiadujących terenach,
- zabezpieczenie przewodów, linii, kabli, drenów, kanałów, kamieni granicznych, drzew, roślin itp.
1.4. Informacje o wykonaniu robót
Należy podać wszystkie niezbędne informacje dotyczące wykonania robót w tym: odcinków robót, przerw i ograniczeń, szczególnych utrudnień i zagrożeń, rodzaju robót szczególnie trudnych i mających szczególny wpływ na niezawodność konstrukcji, wymagań dotyczących komunikacji i użytkowania istniejących urządzeń, warunków użytkowania materiałów z odzysku, wymaganych dokumentów potwierdzających przydatność i warunków zgodności materiałów i wyrobów budowlanych, warunków geotechnicznych, rodzaju podłożą i sposobu wykonania wykopów, rodzaju materiałów dostarczonych przez zleceniodawcę oraz terminów ich przekazania, warunków składowania materiałów, świadczeń na rzecz innych przedsiębiorstw, obowiązujących zarządzeń kompetentnych organów w zakresie komunikacji, instalacji, odprowadzania ścieków i odpadów, przepisów pożarowych, postępowania w przypadkach natrafienia na substancje szkodliwe, postępowania w przypadku zagrożenia terminów wykonywania robót itd.
1.5. Dokumenty odniesienia
Należy wyszczególnić dokumenty stanowiące podstawę do wykonania robót w tym: wszystkie elementy dokumentowania projektowej (z uwzględnieniem projektu organizacji robót, harmonogramu robót, planu jakości, planu bezpieczeństwa robót, procedur i instrukcji technologicznych), normy, aprobaty techniczne oraz inne dokumenty i ustalenia techniczne.
1.6. Warunki zgodności wykonywania robót
Należy wyszczególnić warunki potwierdzenia zgodności wykonywania robót z ustaleniami przyjętymi w dokumentacji oraz w normach i Warunkach technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych.
1.7. Zestawienie elementów robót
Należy wyszczególnić elementy robót zgodnie z kosztorysem inwestora.
1.8. Odpowiedzialność wykonawcy
Wykonawca jest odpowiedzialny za wykonanie robót zgodnie z dokumentacją i specyfikacjami technicznymi
1.9. Określenia podstawowe
Należy stosować określenia podane w polskich normach. W przypadku stosowania innych lub specjalnych określeń należy je zdefiniować w sposób zapewniający jednoznaczne zrozumienie wymagań podanych w projekcie i w specyfikacjach technicznych.
2. Materiały
Należy wyszczególnić materiały stosowane do wykonania robót z określeniem ich właściwości i metod badań w nawiązaniu do dokumentów odniesienia.
3. Sprzęt
Należy podać wymagania dotyczące rodzaju sprzętu niezbędnego zalecanego do wykonania robót.
4. Wykonanie robót
Należy określić technikę wykonania robót z podaniem sposobu wykończenia poszczególnych elementów, tolerancj9i wymiarowych, szczegółów technologicznych oraz wymagań specjalnych.
5. Kontrola jakości
Należy podać wszystkie działania związane z kontrolą, badaniami i z odbiorem materiałów oraz innych robót w nawiązaniu do dokumentów odniesienia.
6. Obmiar robót
Należy podać warunki, sposobu oraz jednostki obmiaru robót w kolejności przyjętych w kosztorysie inwestorskim.
7. Odbiór robót
Należy podać sposób odbioru wszystkich robót w kolejności przyjętych w kosztorysie inwestorskim.
8. Warunki płatności
Należy podać warunki określające sposób rozliczenia robót budowlanych z uwzględnieniem robót towarzyszących i specjalnych. Jako podstawę do rozliczenia przyjmuje się wymiary podane w dokumentacji lub określone na podstawie obmiaru.
-------------------
28 Dz. U. z roku 1999 nr 26, poz. 239