Zarząd Obsługi Ministerstwa Spraw Zagranicznych ogłasza przetarg
- Adres: 00-580 Warszawa, Al. Szucha 23
- Województwo: mazowieckie
- Telefon/fax: tel. 022 5239962 , fax. 022 6283363
- Data zamieszczenia: 2009-06-02
- Zamieszczanie ogłoszenia: obowiązkowe
Sekcja I - Zamawiający
- I.1. Nazwa i adres: Zarząd Obsługi Ministerstwa Spraw Zagranicznych
Al. Szucha 23 23
00-580 Warszawa, woj. mazowieckie
tel. 022 5239962, fax. 022 6283363
REGON: 01083915000000 - Adres strony internetowej zamawiającego: www.msz.gov.pl
- I.2. Rodzaj zamawiającego: Administracja rządowa centralna
Sekcja II - Przedmiot zamówienia, przetargu
- II.1. Określenie przedmiotu zamówienia
- II.1.1. Nazwa nadana zamówieniu przez zamawiającego:
Wykonanie prac polegających na zagospodarowaniu terenu zieleni przy obiektach Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie - II.1.2. Rodzaj zamówienia: usługi
- II.1.3. Określenie przedmiotu oraz wielkości lub zakresu zamówienia:
Przedmiotem zamówienia jest wykonanie prac polegających na zagospodarowaniu terenu zieleni poprzez dokonanie nasadzeń drzew krzewów bylin, oraz przeprowadzenie niezbędnej wycinki przy kompleksie budynków Ministerstwa Spraw Zagranicznych przy Al. Szucha 23, ul. Litewskiej 2-4 i Al. Szucha 21. 3.1. Nazwa i adres obiektu Tereny zieleni przyulicznej przed budynkiem MSZ przy Al.Szucha 23 w Warszawie, pomiędzy chodnikiem, a linią zabudowy oraz pomiędzy budynkami MSZ w okolicy ul.Litewskiej. 3.2. Prace przygotowawcze W ramach prac przygotowawczych należy usunąć świerki (4 szt.) rosnące przed budynkiem głównym oraz żywotniki (11 szt.) znajdujące się pomiędzy budynkami. Do przesadzenia przeznaczono 11 szt. kulistych cisów, rosnących w pasie pomiędzy budynkami. Na terenie patio wycince podlega 7 szt. niewielkich świerków, a przesadzeniu na nowe miejsca 20 szt. bukszpanów oraz 7 szt. żywotników. 3.3. Szata roślinna Szczegółowy opis rozwiązań projektowych przedstawiono poniżej, oddzielnie dla każdego z fragmentów terenu opracowania. Drzewa pienne należy zaopatrzyć w 3 szt. palików każde, usztywnionych poprzeczkami, z mocowaniem przy pomocy elastycznych wiązań. Materiał roślinny musi być dostatecznie dojrzały, by zapewnić szybki efekt oraz ochronę przed zniszczeniem - zdeptaniem, złamaniem, itp. Parametry roślin podano w tabelach poniżej. Zakłada się, że wszystkie doły będą całkowicie zaprawiane ziemią urodzajną, a grunt pod posadzonymi krzewami oraz w miskach wokół sadzonych drzew zostanie przykryty ściółką z kory, warstwą o grubości 4 cm. 3.4. Teren wzdłuż Al. Szucha Głównym elementem podkreślającym wejście są posadzone symetrycznie dwa smukłe, wysokie strzyżone piramidalnie graby, oddzielone od chodnika wąskim paskiem rabaty z kwitnących roślin sezonowych. Również symetrycznie po obu stronach, bezpośrednio przy schodach, zaraz za pasem kwiatów sezonowych, zaprojektowano układ trzech brył bukszpanów podwyższających się w kierunku grabów (łącznie 7 m2), sadzone co 20-30 cm. Pozostałymi elementami kompozycji są kuliste cisy (symetrycznie po 2 szt.) a pomiędzy nimi - proste bryły strzyżonych bukszpanów, sadzonych co 20 cm (razem 38 m2), a na odcinkach oddalonych od wejścia - prostopadłościany ciętych cisów, sadzonych co 35 cm (łącznie 56 m2). Po dwóch stronach wejścia zaprojektowano rabaty z roślin sezonowych (7 m2), które zostaną w pierwszej zmianie obsadzone niecierpkami o białych i czerwonych kwiatach. Oprócz sezonowych kwietników, kolor zapewniają kwitnące na niebiesko, purpurowo i biało barwinki, posadzone wzdłuż chodnika, co 25 cm (łącznie 10 m2). SZCZEGÓŁOWY DOBÓR GATUNKOWY drzewa liściaste Lp nazwa łacińska nazwa polska liczba sztuk wys. [cm] szer. [cm] pojemnik [l] 1. Carpinus betulus f.piramidalna grab pospolity forma piramidalna 2 350 100 250 krzewy iglaste Lp nazwa łacińska nazwa polska liczba sztuk wysokość [cm] /pojemnik [l] 2. Taxus baccata cis pospolity 457 50-70 c3 3. Taxus baccata - forma kulista cis pospolity - forma kulista 4 śr. 100 100 krzewy liściaste Lp nazwa łacińska nazwa polska liczba sztuk wysokość [cm] pojemnik [l] 4. Buxus sempervirens bukszpan wieczniezielony 950 25 c2 5. Buxus sempervirens bukszpan wieczniezielony 112 30-50 c3 rośliny okrywowe Lp nazwa łacińska nazwa polska liczba sztuk wysokość [cm] pojemnik [l] 6. Vinca minor barwinek pospolity (niebieski) 100 15 c1,5 7. Vinca minor Atropurpurea barwinek pospolity (purpurowy) 70 15 c1,5 8. Vinca minor Gertrude Jekyll barwinek pospolity (biały) 70 15 c1,5 rośliny jednoroczne Lp nazwa łacińska nazwa polska liczba sztuk wysokość [cm] pojemnik [l] 9. Impatiens sp. niecierpek - biały i czerwony 112 15 c1,5 3.5. Teren pomiędzy budynkami Kompozycyjnie projekt dzieli elementy roślinne na trzy pasy, biegnące wzdłuż ścian budynków. Podstawowym elementem podkreślającym boczną elewację głównego budynku są rytmiczne nasadzenia robinii o kulistych koronach (9 szt. co 400 cm), które rozdzielono prostokątnymi bryłami strzyżonych cisów, sadzonych co 35 cm (łącznie 58 m2). Środkowy pas wypełniony jest istniejącymi cisami o kulistej formie, wraz z nasadzeniami uzupełniającymi w miejscach brakujących lub nie rokujących egzemplarzy, co wymaga przesadzenia 11 szt. cisów rosnących obecnie na fragmencie bliższym budynku głównego. Wąski pasek przy budynku nr 21 wypełniony jest rabatami z nasadzeń niebieskich, purpurowych i białych barwinków, sadzonych w rozstawie 30 x 30 cm (łącznie 22 m2). SZCZEGÓŁOWY DOBÓR GATUNKOWY drzewa liściaste Lp nazwa łacińska nazwa polska liczba sztuk obwód pnia wys. [cm] 1. Robinia pseudoacacia Umbraculifera robinia akacjowa 9 14-16 Pa 220 śr.korony 100 krzewy iglaste Lp nazwa łacińska nazwa polska liczba sztuk wysokość [cm] pojemnik [l] 2. Taxus baccata cis pospolity 473 50-70 c3 rośliny okrywowe Lp nazwa łacińska nazwa polska liczba sztuk wysokość [cm] pojemnik [l] 4. Vinca minor barwinek pospolity (niebieski) 94 15 c1,5 5. Vinca minor Atropurpurea barwinek pospolity (purpurowy) 50 15 c1,5 6. Vinca minor Gertrude Jekyll barwinek pospolity (biały) 50 15 c1,5 7. Vinca minor Variegata barwinek pospolity (biały brzeg) 50 15 c1,5 3.6. Patio Ogród na terenie patio ma stanowić połączenie elementów polskich (żywopłot odwzorowujący wycinankę ludową, kolorowa rabata kwitnących bylin jak w tradycyjnym ogrodzie) z charakterystycznymi dla ogrodów Zachodu (strzyżone partery ogrodowe europejskich parków) i Wschodu (drzewa w formie bonsai, kwitnące wiśnie). Centralny fragment ogrodu stanowi parter bukszpanowy na planie ludowej wycinanki, otoczony prostokątną obwódką z bukszpanu. Elementem nawiązującym są prostopadłościenne nieskie bryły z takich samych roślin po obu stronach środkowego parteru. W żywopłotach o kształcie wycinanki rośliny posadzono w rozstawie co 15 cm, natomiast pozostałe bukszpany sadzone są co 20 cm. Wzdłuż ścieżek spacerowych posadzono liliowce i trawy ozdobne. W dwóch donicach przy fontannie zaprojektowano drzewa w formie bonsai, a tło dla centralnej części fontanny stanowi formowany żywopłot z cisów, sadzonych co 40 cm. Rabata z mieszanki bylin ogrodowych, obejmująca 15 m2, zajmuje północną część patio. Rozstawa roślin wynosi średnio 15 szt.m2. Zestaw gatunkowy obejmuje: Na obwodzie patio zaprojektowano rzędowe nasadzenia laurowiśni, hortensji, berberysów, ogników i wiśni, oraz pojedyncze egzemplarze budlei. Znaleziono nowe miejsca na przesadzenie rosnących obecnie na terenie patio żywotników (7 szt.) i bukszpanów (20 szt.). SZCZEGÓŁOWY DOBÓR GATUNKOWY drzewa liściaste Lp nazwa łacińska nazwa polska liczba sztuk wysokość [cm] pojemnik [l] 1. Carpinus betulus f.bonsai grab pospolity forma bonsai 1 100 150 2. Prunus serrulata Amanogawa wiśnia piłkowana 8 200 35 drzewa i krzewy iglaste Lp nazwa łacińska nazwa polska liczba sztuk wysokość [cm] pojemnik [l] 3. Pinus sp. f.bonsai sosna forma bonsai 1 100 150 4. Taxus x media Hillii cis pośredni 11 80 c5 krzewy liściaste Lp nazwa łacińska nazwa polska liczba sztuk wysokość [cm] pojemnik [l] 5. Buddleja davidii Ile de France budleja Dawida 4 100 c3 6. Berberys thunbergii Golden Ring berberys Thunberga 8 80 c3 7. Buxus sempervirens bukszpan wieczniezielony 1157 20 c1,5 8. Hydrangea paniculata Limelight hortensja bukietowa 4 80 c3 9. Hydrangea paniculata Pink Diamond hortensja bukietowa 3 80 c3 10. Prunus laurocerasus Otto Luyken laurowiśnia wschodnia 24 80 c5 11. Pyracantha coccinea Orange Glow ognik szkarłatny 8 100 c3 byliny Lp nazwa łacińska nazwa polska liczba sztuk wysokość [cm] pojemnik [l] 12. Hemerocallis Stella dOro liliowiec ogrodowy 111 15 c1,5 13. Pennisetum alupecoroides rozplenica japońska 28 25 c1,5 14. Byliny kwitnące mix mix bylin 225 - 3.7. System nawadniania OPIS DZIAŁANIA Proponowany system jest niemal całkowicie bezobsługowy - nawadnianiem steruje komputer pracujący zgodnie z zadanym programem. Program może być w łatwy sposób modyfikowany przez osobę przeszkoloną w zakresie obsługi sterownika. W obrębie systemu zaleca się montaż urządzeń jednej marki (zraszacze, zawory, sterownik, wyłącznik deszczowy) - np. Hunter, Toro, RainBird lub równoważne. W skład systemu nawadniającego wchodzą następujące elementy: Rury - doprowadzające wodę do zraszaczy Linie kroplujące - odpowiedzialne za dystrybucję wody bezpośrednio do korzeni roślin Zraszacze - odpowiedzialne za dystrybucję wody na powierzchnię roślin Zawory - otwierające i zamykające dostęp wody do poszczególnych grup zraszaczy Sterownik - automatycznie otwierający i zamykający zawory zgodnie z ustawionym programem Wyłącznik deszczowy - zamykający system podczas i po opadach deszczu, dopóki gleba jest dostatecznie wilgotna Pobór wody do systemu planowany jest nocą i wczesnym rankiem, czyli w porze, gdy inne odbiorniki wody zazwyczaj nie funkcjonują. Ciśnienie robocze systemu wynosi 4,5-3,5 atm., przepływ wody 1,5ms, a wydatek - 20-40 lmin, zależnie od sekcji. Dwa oddzielne systemy obsługują patio oraz tereny zieleni na zewnątrz budynku. System zewnętrzny podzielony jest na 3 sekcje, natomiast system w patio obejmuje 4 sekcje. Każda sekcja obejmuje grupę zraszaczy lub linie kroplujące wraz z zaworem oraz siecią rur. Sekcje pracują kolejno - jedna po drugiej - zgodnie z zadanym programem. Do transportu wody zastosowano rury polietylenowe o przekrojach 25mm. Przekrój rur został dobrany w sposób zapewniający wszystkim zraszaczom otrzymanie wody pod odpowiednim ciśnieniem, co warunkuje ich prawidłowe działanie. Do nawodnienia roślin użyto następujących urządzeń: zraszaczy statycznych wysuwanych na 30 cm, linii kroplujących z kompensacją ciśnienia mocowanych przy pomocy szpilek Eurodrip. Wszystkie zraszacze są schowane pod ziemią i wysuwają się ponad powierzchnię tylko podczas pracy. Zawory otwierają i zamykają przepływ wody do poszczególnych sekcji - każdy zawór obsługuje jedną sekcję. W projekcie zastosowano 7 sztuk plastikowych elektrozaworów kulowych 1, które umieszczone są w skrzynkach irygacyjnych. Każdy z systemów jest obsługiwany przez sterownik czterosekcyjny. Do każdego systemu sterowania podłączony jest bezprzewodowy czujnik deszczowy. W czasie i po obfitych opadach deszczu wyłącza on system nawadniający. System zostaje uruchomiony dopiero po wyschnięciu gleby poniżej zaprogramowanej wilgotności. Zaleca się stosowanie urządzeń jednej marki renomowanego producenta, np. Hunter lub równoważnego. SYSTEM ZEWNĘTRZNY - SEKCJE SEKCJA 1 - zieleń po obu stronach wejścia głównego 160 mb linii kroplujących SEKCJA 2 - pozostała zieleń przy budynku głównym 180 mb linii kroplujących SEKCJA 3 - zieleń od strony ul.Litewskiej 160 mb linii kroplujących SYSTEM W PATIO - SEKCJE SEKCJA 1 - centralna wycinankaz bukszpanu wydatek wody 20 lmin 5 szt. zraszaczy statycznych wysuwanych na 30cm SEKCJA 2 - rabata bylinowa wydatek wody 20 lmin 4 szt. zraszaczy statycznych wysuwanych na 30cm SEKCJA 3 - krzewy po stronie zachodniej wydatek wody 40 lmin 86 mb linii kroplujących SEKCJA 4 - krzewy po stronie wschodniej wydatek wody 30 lmin 79 mb linii kroplujących 3.8. Montaż urządzeń i instalacji Przyłącze dla systemu zewnętrznego wykonane jest z rury PE32, a w patio - PE25. W miejscu przyłączenia umieszczone są: zawór odcinający, wodomierz odliczający oraz trójnik z zaworkiem zwrotnym do przyłączenia sprężarki do przedmuchania systemu na zimę. Rurociągi umieszczone są około 30 cm pod powierzchnią ziemi i przykryte pasem niebieskiej folii elektrycznej 0,5mm, która informuje o istnieniu instalacji i zabezpiecza ją przed uszkodzeniem. Do połączenia rur użyto polipropylenowych złączek skręcanych. System sterowania zostanie zamontowany w miejscu wskazanym przez inwestora. Bezprzewodowy czujnik deszczowy umieszczony jest w taki sposób, by był wystawiony na działanie opadów atmosferycznych. SYSTEM ZEWNĘTRZNY - ZESTAWIENIE URZĄDZEŃ I MATERIAŁÓW Wykaz elementów Ilość Wykonanie przyłącza systemu do wodociągu [kpl] 1 Instalacja elektrozaworów 1 [szt] 3 Montaż sterownika na 4 sekcje i bezprzewodowego czujnika deszczowego [kpl] 1 Wykonanie rurociągu PE32 zasilającego oraz w obrębie sekcji wraz z przykryciem folią informacyjną 0.5 mm [mb] 50 Ułożenie linii kroplujących z kompensacją ciśnienia wraz z umocowaniem przy pomocy szpilek Eurodrip [mb] 500 SYSTEM W PATIO - ZESTAWIENIE URZĄDZEŃ I MATERIAŁÓW Wykaz elementów Ilość Wykonanie przyłącza systemu do wodociągu [kpl] 1 Instalacja elektrozaworów 1[szt] 4 Montaż sterownika na 4 sekcje i bezprzewodowego czujnika deszczowego [kpl] 1 Wykonanie rurociągu PE25 zasilającego oraz w obrębie sekcji wraz z przykryciem folią informacyjną 0.5 mm [mb] 96 Ułożenie linii kroplujących z kompensacją ciśnienia wraz z umocowaniem przy pomocy szpilek Eurodrip [mb] 165 Montaż zraszacza statycznego 30 cm wraz z dyszą [szt] 9 3.9. Pozostałe elementy zagospodarowania Projekt przewiduje wyeksponowanie kilku kompozycji roślin na tle grysu granitowego (Strzegom), układanego warstwą 4 cm na geowłówninie. Takie rozwiązanie przewidziano przed głównym wejściem do budynku od strony Al.Szucha, w obrębie kompozycji ze strzyżonych grabów i bukszpanów w bezpośrednim sąsiedztwie wejścia oraz wokół czterech kulistych cisów. Dla skutecznego oddzielenia nawierzchni od powierzchni korowanych zastosowano wąskie, niemal niewidoczne obrzeża typu Eko-bord Uni. Wykonane są one z czarnego odpornego tworzywa sztucznego i montowane do ziemi przy pomocy specjalnych plastikowych gwoździ. Takie same obrzeża oddzielają również kwietnik sezonowy od nasadzeń barwinka przed budynkiem. Nawierzchnię z grysu granitowego zaprojektowano również na terenie patio, wewnątrz centralnego fragmentu obejmującego bukszpanową wycinankęwraz z obwódką (30 m2). Innym elementem oddzielającym poszczególne elementy roślinne są paski polerowanego granitu (Strzegom) o szerokości 20 cm, zastosowane w strefie głównego wejścia, pomiędzy pasem barwinka a żywopłotami z bukszpanu. Podobne paski granitu rozdzielają monolityczne bryły żywopłotów z cisów przed budynkiem nr 21. Nawierzchnia granitowa układana jest na podsypce piskowo-cementowej o grubości 10 cm. Łącznie do ułożenia przewidziano 42,5 m2 nawierzchni z grysu granitowego oraz 69 mb obrzeży typu Eko-bord Uni (lub równoważnych). Łączna długość pasków granitu polerowanego o szerokości 20 cm i grubości 4 cm wynosi 44 mb, co daje 8,8 m2 nawierzchni kamiennej. Powierzchnia korowania (kora iglasta drobna 2-4 cm) warstwą grubości 4 cm wyniesie 278 m2 - II.1.4. Wspólny Słownik Zamówień (CPV): 452362507
- II.1.5. Czy dopuszcza się złożenie oferty częściowej: nie
- II.1.6. Czy dopuszcza się złożenie oferty wariantowej: nie
- II.1.7. Czy przewiduje się udzielenie zamówień uzupełniających: nie
- II.2. Czas trwania zamówienia lub termin wykonania: 60 dni
Sekcja III - Informacje o charakterze prawnym, ekonomicznym, finansowym i technicznym
- III.1. Warunki dotyczące zamówienia
- Informacja na temat wadium: Zamawiający wymaga wniesienia wadium w kwocie: 5 000,00 zł (słownie: pięć tysięcy złotych
- III.2. Warunki udziału
- Opis warunków udziału w postępowaniu oraz opis sposobu dokonywania oceny spełniania tych warunków: 1. O udzielenia zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy, którzy: a) posiadają uprawnienia do wykonywania określonej działalności lub czynności, jeżeli ustawy nakładają obowiązek posiadania takich uprawnień; b) posiadają niezbędna wiedzę i doświadczenie oraz dysponują potencjałem technicznym i osobami zdolnymi do wykonania zamówienia lub przedstawią pisemne zobowiązanie innych podmiotów do udostępnienia potencjału technicznego i osób zdolnych do wykonania zamówienia, w tym: - wykażą się odpowiednim doświadczeniem tj. w przypadku Wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia w ciągu ostatnich 3 lat przed dniem wszczęcia postępowania, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, zrealizowali należycie co najmniej 2 usługi odpowiadające swoim rodzajem i wartością (minimum 100 000,00 zł brutto każda) usłudze stanowiącej przedmiot zamówienia. Za usługę odpowiadającą swoim rodzajem Zamawiający uzna usługę wykonania prac polegających na zagospodarowaniu terenu zieleni publicznej; c) znajdują się w sytuacji ekonomicznej i finansowej zapewniającej wykonanie zamówienia; d) nie podlegają wykluczeniu z postępowania o udzielenia zamówienia na podstawie art. 24 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004r. -Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2007r. nr 223 poz. 1665 z późniejszymi zmianami)
- Informacja o oświadczeniach i dokumentach, jakie mają dostarczyć wykonawcy w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu: W celu potwierdzenia spełnienia warunków udziału w postępowaniu, określonych w pkt.5.1.Wykonawcy muszą przedstawić następujące dokumenty: a) Wypełnione Oświadczenie o spełnianiu warunków zgodnych z art. 22 ust. 1 i art. 24 ust. 1 i 2 ustawy Prawo Zamówień Publicznych ( Załącznik nr 2); b) Aktualny odpis z właściwego rejestru albo aktualne zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, jeżeli odrębne przepisy wymagają wpisu do rejestru lub zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej- wystawione nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania ofert; c) Aktualne zaświadczenia właściwego naczelnika Urzędu Skarbowego oraz właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzające odpowiednio, że wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków, opłat oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, lub zaświadczeń, że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu. Zaświadczenia muszą być wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert; d) Aktualną informację z Krajowego Rejestru Karnego albo równoważnego zaświadczenia właściwego organu sądowego lub administracyjnego kraju pochodzenia w zakresie określonym w art. 24 ust1 pkt.4 -8 ustawy Prawo zamówień publicznych - wystawione nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania ofert, e) Wykaz wykonanych usług w okresie ostatnich trzech lat przed dniem wszczęcia postępowania, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, zrealizowali należycie co najmniej 2 usługi odpowiadające swoim rodzajem i wartością (minimum 100 000,00 zł brutto każda). Za usługę odpowiadającą swoim rodzajem Zamawiający uzna usługę wykonanie prac polegających na zagospodarowaniu terenu zieleni publicznej(wzór - Załącznik nr 5); f) Dokumenty potwierdzające, że usługi określone w pkt. 6.1 lit. e) zostały wykonane należycie. g) Wykaz osób przewidzianych do realizacji zamówienia (wzór - załącznik nr 6 siwz);
Sekcja IV - Procedura przetargowa
- IV.1. Tryb udzielenia zamówienia
- IV.1.1. Tryb udzielenia zamówienia: przetarg nieograniczony
- IV.2. Kryteria oceny ofert
- IV.2.2. Wykorzystana będzie aukcja elektroniczna: nie
- IV.3. Informacje administracyjne
- IV.3.1. Adres strony internetowej, na której dostępna jest specyfikacja istotnych warunków zamówienia: www.msz.gov.pl
- IV.3.5. Termin związania ofertą, okres w dniach: 30 (od ostatecznego terminu składania ofert)
Zobacz następny przetargZobacz poprzedni przetargPobierz ofertę w pliku pdfPowrót na stronę główną